Europejskie Centrum dokonało zmian w sposobie prezentacji swojego corocznego sprawozdania, które w tym roku przyjęło formę bardziej aktualnego i interaktywnego pakietu informacyjnego. Europejski raport narkotykowy 2013 zastępuje zatem wcześniejsze Sprawozdanie roczne na temat stanu problemu narkotykowego w Europie, które publikowane było zwykle jesienią. Obecnie raport ukazuje się 6 miesięcy wcześniej i w sposób bardziej syntetyczny oraz opatrzony licznymi grafikami i wykresami podsumowuje najnowsze trendy w 27 państwach członkowskich Unii Europejskiej, w Norwegii, Chorwacji i Turcji. Raport zawiera podsumowanie ogólnie obserwowanych trendów dotyczących zjawiska narkotyków i narkomanii, a towarzyszące raportowi Prognozy Dotyczące Sytuacji Narkotykowej (tzw. POD) zawierają głębszą analizę istotnych kwestii, do których w tym roku należą:

• nowe sposoby leczenia wirusowego zapalenia wątroby typu C,
• ryzykowne używanie konopi indyjskich,
• kontrola coraz powszechniej dostępnych nowych substancji psychoaktywnych.

Dodatkowymi elementami pakietu informacyjnego są Biuletyn Statystyczny i Przeglądy Krajowe, w których można znaleźć dane i analizy na poziomie poszczególnych państw. Dane statystyczne zaprezentowane w powyższych materiałach dotyczą 2011 r. lub ostatniego roku, dla którego są dostępne.

W raporcie przedstawiono szereg analiz, z których m.in. wynika, że używanie narkotyków nadal pozostaje na wysokim poziomie. Konopie indyjskie to najpowszechniej używany narkotyk oraz druga substancja najczęściej zgłaszana przez osoby rozpoczynające leczenie z powodu uzależnienia od narkotyków. W przypadku heroiny i innych opioidów, kontynuowany jest spadek używania i ograniczenie dostępności tych środków. Rejestruje się też spadek liczby osób używających heroiny i podejmujących leczenie po raz pierwszy w życiu, a leczenie uzależnienia od heroiny dotyczy głównie starzejącej się populacji. Wśród syntetycznych narkotyków najpopularniejsze to nadal amfetamina i ecstasy, a w wielu krajach północnych amfetamina używana dożylnie to jeden z obserwowanych problemów narkotykowych. Należy jednak zaznaczyć, że większość wskaźników używania amfetaminy pozostaje na stabilnym poziomie. Z drugiej strony obserwuje się coraz większą dostępność metamfetaminy.

W raporcie omówiono także problem nowych substancji psychoaktywnych czyli środków zaprojektowanych w taki sposób, aby naśladowały działanie nielegalnych narkotyków. Dane potwierdzają, że substancje te są rozpowszechnione głównie wśród użytkowników rekreacyjnych, jednakże kontakt z nimi odnotowuje się także u osób używających narkotyków w sposób problemowy. W raporcie podkreślono, że celem Komisji Europejskiej jest wzmocnienie reakcji UE na nowe substancje psychoaktywne.

Zaprezentowana nowa formuła rocznego raportu o problemie narkotykowym w Europie zbiega się z uruchomieniem nowej strategii antynarkotykowej UE na lata 2013–2020,
w której Unia Europejska potwierdza swoje zobowiązanie do stosowania zrównoważonego
i opartego na dowodach podejścia do kwestii związanych z narkotykami.

Europejski raport narkotykowy 2013 dostępny jest w języku polskim na stronie internetowej Europejskiego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii  http://www.emcdda.europa.eu/publications/edr/trends-developments/2013

Autor: Marta Struzik, marta.struzik@kbpn.gov.pl