Celem działań realizowanych w ramach ww. wskaźnika jest próba zmierzenia z natury ukrytego zjawiska - populacji ukrytej problemowych użytkowników narkotyków. Populacja ukryta w kontekście narkotyków jest to populacja problemowych użytkowników, którzy z różnych powodów nie trafili do statystyk systemu lecznictwa, statystyk policyjnych lub innych, a z uwagi na prowadzony przez siebie tryb życia nie są najczęściej objęci takimi pomiarami jak badania populacyjne dotyczące używania narkotyków.
Podstawowym problemem w przypadku oszacowania populacji ukrytych jest precyzyjne zdefiniowanie tej grupy. Polskie oszacowania oparte są na krajowej definicji problemowych użytkowników narkotyków, zgodnie z którą problemowe używanie narkotyków jest rozumiane jako długotrwałe używanie narkotyków (substancji nielegalnych), które powoduje u osoby używającej poważne problemy natury zdrowotnej i społecznej. W związku z czym polska krajowa definicja obejmuje problemowych użytkowników zarówno opiatów, jak i amfetaminy, kokainy (choć te przypadki są rejestrowane sporadycznie), a także kanabinoli i innych narkotyków. Takie definiowanie problemu związane jest z ograniczeniami źródeł danych dostępnych do oszacowań. Do oszacowań w Polsce poza danymi z badań populacyjnych jako źródło danych wykorzystuje się dane z lecznictwa gromadzone w ramach systemu statystycznego Instytutu Psychiatrii i Neurologii. Dane te oparte są na klasyfikacji medycznej ICD-10 co w pewnym sensie determinuje sposób definiowania szacowanej populacji. Ponadto trudno jest w oparciu o ICD-10 wprowadzić precyzyjny podział na substancje, gdyż większość rejestrowanych w systemie przypadków wpada w kategorię „inne i mieszane".
Definicja krajowa nie jest tożsama z operacyjną definicją Europejskiego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii, która określa problemowych użytkowników narkotyków jako osoby używające opiatów, amfetaminy lub/oraz kokainy w sposób długotrwały, częsty lub iniekcyjny.
Istnieje przynajmniej kilka metod szacowania liczby problemowych użytkowników narkotyków. Do podstawowych należą „metoda mnożników (Multiplier method)", „metoda wielokrotnego połowu (capture-recapture)", a także „metoda MIM (Multivariate Indicator Method)". W Polsce, z uwagi na ograniczenia źródeł danych, najczęściej wykorzystywaną w pomiarach metodą jest tzw. „benchmark method".
Oszacowanie oparte na badaniach populacyjnych z 2006 r. wskazuje, że liczba problemowych użytkowników narkotyków mieści się w przedziale 100 000 - 125 000 osób.Wśród nich liczba problemowych użytkowników opiatów została oszacowana na poziomie 25 000 - 29 000 (więcej informacji dostępnych w raporcie IPiN 2007).
W ramach projektu francusko - polskiego w 2008 roku badaniem objęto grupę klientów programów niskoprogowych, których większość stanowili iniekcyjni użytkownicy narkotyków. Dane dotyczące charakterystyki użytkowników narkotyków dostępne są w raporcie z badania: "Pierwsze ogólnopolskie badanie klientów oraz programów niskoprogowych w 2008 roku. Projekt francusko-polski."